Door Jelke Nekkers, trainer bij Hera.
In deze blog staan we stil bij een praktische doelgroep in relatie tot jouw leiderschap. Voorbeeldgedrag is namelijk te allen tijde van groot belang. De doelgroep maakt hierin niet uit. Het laten zien van voorbeeldgedrag is een van de belangrijkste onderdelen van de communicatie met je medewerkers. Maar wat is precies voorbeeldgedrag en hoe kun je dit effectief inzetten?
Wat is gedrag?
Voordat we ingaan op voorbeeldgedrag: laten we eerst helder maken wat gedrag überhaupt is, zodat we de neuzen dezelfde kant op hebben. Gedrag is iets dat iemand doet en wat je kunt zien, horen en/of nadoen. Denk bijvoorbeeld aan: iemand z’n neus zien snuiten.
Daartegenover staat de interpretatie van gedrag. Dat is de (meestal automatische) connectie die je maakt met wat jij denkt dat het gedrag inhoudt. Bijvoorbeeld: iemand is verkouden (want hij snuit zijn neus).
Jouw interpretatie hoeft echter niet altijd juist te zijn. Je collega kan bijvoorbeeld niet verkouden, maar juist verdrietig zijn. Door het zichtbare gedrag te benoemen en dan pas jouw interpretatie voorkom je discussie.
Voorbeeldgedrag
Gedrag is dus wat je kunt zien, horen en/of nadoen. Gedrag is daarmee ook te kopiëren. Voorbeeldgedrag is gedrag waarvan je graag wilt dat het gekopieerd wordt. Denk bijvoorbeeld aan kinderen die leren eten: de ouder doet zelf zijn mond open om het voor te doen. Het gedrag dat je je vertoont moet wel concreet zijn, zodat de ander de kans krijgt om het na te doen.
Hoe vertoon je goed voorbeeldgedrag?
Gedrag is pas goed voorbeeldgedrag als het als zodanig wordt ervaren door de ander. De ander moet er wat mee kunnen, die moet het voorbeeld kunnen volgen en het zich eigen kunnen maken. Het is dus niet degene met het goede gedrag die bepaalt of zijn/haar voorbeeldgedrag goed is en werkt, juist de ander moet ervaren dat het gedrag werkt. Als de ander doorheeft dat het gedrag meerwaarde heeft, zal hij/zij het gedrag sneller herhalen en accepteren.
Leidinggevende en voorbeeldgedrag
Hoe je het ook wendt of keert, als leidinggevende lig je vaak onder een vergrootglas. Alles wat je doet wordt gezien door je medewerkers. Zowel de positieve als de negatieve zaken. Dat betekent dat je voorbeeldig gedrag moet vertonen om het negatieve niet uit te lichten. En toch…. het gedrag van de leidinggevende is niet altijd het juiste gedrag om als voorbeeld te dienen. Een leidinggevende heeft immers andere taken dan zijn medewerkers.
Als leidinggevende heb je dus een dubbelfunctie: jouw gedrag wordt uitvergroot en zal bij bepaalde taken als voorbeeld dienen en tegelijkertijd heb je een functie die iets anders qua gedrag van je eist dan de functie van jouw medewerkers. De kans dat het positieve gedrag wordt overgenomen is kleiner omdat medewerkers het zien als ‘iets wat niet hun taak is’. De kant dat negatief gedrag wordt overgenomen is groter omdat ze vinden dat als ze ‘baas’ het mag, zij het ook mogen.
Medewerkers en voorbeeldgedrag
Bovenstaande effect verminderen? Belicht dan vooral de medewerkers die het juiste gedrag vertonen. Zij kunnen als voorbeeldfunctie dienen. Laat je medewerkers weten dat ze het goede gedrag vertonen, dat je dit waardeert en dat anderen dat kunnen en mogen kopiëren om zo tot het gewenste resultaat te komen. Wat belangrijk is bij deze voorbeeldfunctie: de medewerker moet wel weten wat er verstaan wordt onder gedrag (iets dat concreet waarneembaar is en je dus kunt zien, horen en/of nadoen).
Je kunt er nu al mee beginnen!
Ga je medewerkers stimuleren om voorbeeldgedrag uit te dragen? Let dan op het volgende:
- Mensen sluiten beter aan bij elkaar als ze dezelfde taken hebben of ‘dezelfde taal spreken’. Het voorbeeldgedrag wordt dan ook sneller overgenomen van iemand die dezelfde functie heeft of eenzelfde taken moet uitvoeren.
- Zodra mensen positief gedrag laten zien: waardeer dit, benoem dit. Zorg dat anderen het ook merken, zodat er geen twijfel over kan bestaan. Want wellicht is het positieve gedrag voor jou helemaal normaal gedrag, voor de ander hoeft dit niet zo te zijn.
Bekijk eens in je team wie er voorbeeldgedrag vertoont. Spreek je waardering uit en laat die medewerker weten dat je zijn/haar gedrag als voorbeeldgedrag ziet!
Recente reacties