Leider of manager?

Er zijn oneindig veel boeken geschreven over leiderschap en leiderschapsstijlen. Boeken met nieuwe inzichten of bestaande kennis in een nieuw jasje. Als het gaat over de vraag wat het verschil is tussen een manager of een leider, dan zijn de meningen verdeeld. In ‘De tools van leiderschap’ heeft Max Landsberg een overzicht gemaakt van de verschillen tussen beide.

Bij een leider denken we vaak aan personen als Barack Obama, Steve Jobs en Nelson Mandela. Maar, ook onze eigen koningin Maxima vinden we terug in de top 20. Wat deze personen gemeen hebben aan kenmerken? Het zijn mensen die zich concentreren op de toekomst, veranderingen willen én brengen. Ze lijken te denken en handelen vanuit een balans tussen emotie en ratio.

Als we aan managers denken, dan denken we vaak aan minder ‘grote’ of meer onbekende namen. Bijvoorbeeld managers die we zelf ooit gehad hebben. Je herkent ze vast wel. Die ene manager wiens support je carrière positief heeft beïnvloed. Hun impact en waardering doet vaak niet onder aan die van leiders en ze blijven ons leven lang bij. In het voorbeeld van Landsberg zijn het mensen die meer korte termijn denken, risico’s beperken en meer vanuit ratio handelen. Maar is dat wel zo?

Leiderschapsstijlen

De grote vraag is of het door Landsberg geduide verschil tussen leiders en managers zo hard gemaakt kan worden. Er zit toch overlap in zou je zeggen? Quinn (2008) geeft hier een bevestigend antwoord op met zijn leiderschapstypologieën. In zijn typologie maakt hij onderscheid tussen twee factoren: beheersing & flexibiliteit.

Het aardige van deze typologieën is dat het type leiderschap gekoppeld kan worden aan een afdeling of project. Een leidinggevende die valt in het kwadrant ‘Controleur’ is mogelijk niet de beste match bij een R&D afdeling, om maar een voorbeeld te noemen. En een Innovator past misschien minder goed in een gestandaardiseerde omgeving. Het gaat dus veel meer over de match tussen mens en werk. En of het nou gaat om werknemers, managers, leidinggevenden of CEO’s; de kern is dat iemand bij de omgeving past, de juiste competenties en kwaliteiten heeft én bovenal een rol bekleedt die past bij iemands ambities. Met andere woorden veel meer denken vanuit talentmanagement. Want ie- der- een heeft talent. Of je een talent bent, dat heeft alles te maken met ambitie, kwaliteit en de juiste omgeving.

Belangrijke eigenschappen

Ik hoor je denken, ongeacht of je een manager of een leider bent, welke eigenschappen zijn nou doorslaggevend bij effectief leiderschap? De meest bekende die hier onderzoek naar heeft gedaan en over heeft gepubliceerd is Steven Covey.

In zijn boek zet hij 7 eigenschappen van effectief leiderschap op een rijtje:

1. Wees proactief
2. Begin met het einde voor ogen
3. Belangrijke zaken eerst
4. Denk win-win
5. Eerst begrijpen, dan begrepen worden
6. Synergie
7. Houd de zaag scherp

Lees hier een inspirerend artikel over deze zeven eigenschappen.

Wat betekent dit voor de praktijk?

Allereerst moeten we onderscheid maken tussen (cognitieve) eigenschappen en vaardigheden van managers en leiders. Wat vinden jullie voor jullie eigen organisatie van belang als het gaat om leiderschap? Vinden jullie het belangrijk dat managers een vergadering goed kunnen leiden of dat ze synergie kunnen creëren? Dat een manager empathisch is, of dat hij/zij vooral geïnteresseerd is in motieven van anderen en die wil achterhalen? Is het voor jullie organisatie van belang dat managers denken in korte termijn oplossingen en problemen in het hier en nu oplossen, of dat ze juist prioriteiten stellen in het belang van de toekomst? Of moet hier een balans in zitten? Op welke positie wil je meer van het een of het ander?

We kunnen nog veel meer vragen bedenken. Het antwoord is niet aan ons. Het antwoord is aan jullie én tevens ook de sleutel tot meer leiderschap in jullie organisatie.

We kunnen wel een aantal adviezen geven:

1. Blijf met een open vizier kijken en focus op eigenschappen en vaardigheden die er echt toe doen in jouw organisatie.
2. Train, coach, inspireer en daag leiders, managers en leidinggevenden uit om af en toe eens buiten hun comfort zone te bewegen.
3. Tot slot. Of een manager, leidinggevende of leider ‘goed’ is hangt af van wat we hierboven besproken hebben. Het gaat om verschillende eigenschappen die ze bezitten en bovenal of er een match is tussen de ambities en kwaliteiten van iemand en natuurlijk de omgeving waarin ze werken. Dit kan iemand maken of breken.